Zeszyty naukowe
Autor: Maciej Turała 259
Strony: 259-271
pdfpełen tekst

Streszczenie
Miarą autonomii finansowej dochodowej jednostek samorządu terytorialnego jest przede wszystkim poziom dochodów własnych względem ogółu uzyskiwanych dochodów. Istotne znaczenie ma także struktura dochodów własnych – różne kategorie dochodów niosą ze sobą inne potencjały autonomii wynikające bezpośrednio ze zróżnicowania poziomu władztwa jednostek samorządu terytorialnego nad poszczególnymi kategoriami dochodów (Oulasvirta & Turała 2009).
Znaczny poziom autonomii finansowej jest niezbędny dla poprawnego funkcjonowania samorządu terytorialnego z punktu widzenia zdolności do wykonywania zadań własnych. W szerszym ujęciu można także argumentować, że wysoki poziom autonomii, zapewniający większą swobodę w określaniu celów i formułowaniu zadań, jest konieczny dla osiągania kohezji terytorialnej.
Zielona Księga Komisji Europejskiej z 2008 r. ws. kohezji terytorialnej zainicjowała dyskusję nad tym, jak najlepiej należy rozumieć termin ‘kohezja terytorialna’ (Komisja Europejska 2008). W wyniku szerokiej debaty uzgodniono, że kohezja terytorialna jest zjawiskiem wielowymiarowym, które oznacza harmonijny i zrównoważony rozwój różnych obszarów, uwzględniający zarówno aspekty społeczne jak i gospodarcze.
Celem proponowanego referatu jest analiza funkcjonującego w Polsce mechanizmu równoważenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego z punktu widzenia wpływu, jaki mechanizm ten wywiera na poziom autonomii finansowej z jednej strony i zdolności jednostek terytorialnych do harmonijnego i zrównoważonego rozwoju (czyli osiągania spójności terytorialnej) z drugiej strony.

Słowa kluczowe: finanse samorządu terytorialnego, mechanizm równoważenia dochodów, autonomia finansowa samorządu, kohezja terytorialna.

INCOME EQUALISATION MECHANISM FOR LOCAL GOVERNMENTS WITH REGARDS TO THEIR FINANCIAL AUTONOMY AND TERRITORIAL COHESION

Summary
The share of own incomes in total incomes is the most frequently used measure of financial autonomy of local governments. The structure of own incomes is also of major significance as various types of incomes provide local governments with varying potentials of autonomy, depending on the level of authority that the local governments have over various items of incomes (Oulasvirta & Turała 2009).
Large financial autonomy is necessary for the correct functioning of local governments, allowing them to perform their tasks. Taking a broader perspective may imply that the high level of financial autonomy which provides a greater freedom in setting objectives and formulating tasks is necessary for attaining territorial cohesion.
The European Commission’s Green Paper on Territorial Cohesion published in 2008 has spurred a livid discussion on how to best define the term ‘territorial cohesion’ (European Commission 2008). A wide ranging debate led to a conclusion that territorial cohesion is a multidimensional phenomenon which implies harmonious and balanced development of various territories taking into account both social as well as economic aspects.
The article aims to analyse the income equalization mechanism which is functioning in Poland in order to ascertain what are its impacts on the level of financial autonomy of local governments and their capability to develop in a harmonious and balanced manner (in other words – their capacity for attaining territorial cohesion).

Keywords: local government finance, income equalisation mechanism, local governments’ financial autonomy, territorial cohesion.